ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ, ΜΟΣΧΑ avgerinos@ellada-russia.ru
Το Κρεμλίνο αποφασισμένο να επιταχύνει την κατασκευή του South Stream
Λίγο το καρότο, λίγο το μαστίγιο, η Βουλγαρία επέστρεψε στο… Ρεύμα», σχολιάζουν στη Μόσχα ενεργειακές πηγές, εκφράζοντας ικανοποίηση για την υπογραφή στη Βάρνα του λεγόμενου «οδικού χάρτη» για την κατασκευή του βουλγαρικού τμήματος του South Stream (Νότιο Ρεύμα).
Και είναι αναμφίβολα αλήθεια ότι μεγάλο βάρος της ρωσικής ενεργειακής διπλωματίας το τελευταίο διάστημα είχε πέσει στην κατεύθυνση της άσκησης πιέσεων στη Σόφια, καθώς το Κρεμλίνο δείχνει αποφασισμένο να επιταχύνει τις διαδικασίες και να πετύχει την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου στα προκαθορισμένα χρονικά όρια περί το 2015. Ο προφανής «εκβιασμός» ότι η Μόσχα θα μπορούσε να αντικαταστήσει τη Βουλγαρία με τη Ρουμανία ως χώρα υποδοχής του υποθαλάσσιου αγωγού από το Νοβοροσίσκ της Μαύρης Θάλασσας φαίνεται πως λειτούργησε υπέρ της «εκλογίκευσης» της κυβέρνησης Μπόικο Μπορίσοφ, που κινδύνευε να βρεθεί στη «μαύρη λίστα» της Μόσχας αρνούμενη το ένα μετά το άλλο όλα τα ενεργειακά σχέδια με τη Ρωσία, με πρώτο θύμα τον πετρελαιαγωγό Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη, το πλέον αμφίβολο, αν όχι οριστικά ακυρωμένο σχέδιο.
Για την ικανοποίηση του εκλογικού ακροατηρίου του ο προκλητικά δεδηλωμένος φιλοαμερικανός Μπορίσοφ έλαβε μια σειρά από εκπτώσεις στην τιμή του φυσικού αερίου που προμηθεύει στη Βουλγαρία η Gazprom. Έτσι ακριβώς όπως είχε συμφωνήσει ο προσωπικός απεσταλμένος του Βλαντίμιρ Πούτιν, αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης και πρώην πρωθυπουργός Βίκτωρ Ζουμπκόφ, ο οποίος βρέθηκε στη Μόσχα τις προάλλες για να προετοιμάσει σε υψηλό επίπεδο τον «οδικό χάρτη», που υπέγραψαν οι δύο υπουργοί Ενέργειας Σεργκέι Σματκό και Τράιτσο Τράικοφ.
Ανησυχία για… εκπλήξεις
«Παρ’ όλ’ αυτά, η εμπειρία μας από τη Βουλγαρία λέει ότι πρέπει να είμαστε διαρκώς σε εγρήγορση, πολύ περισσότερο που η διακρατική συμφωνία θα υπογραφεί περί το Φεβρουάριο του 2011», αναφέρουν πηγές στην Gazprom, η οποία επέμεινε ότι η τεχνικο-οικονομική μελέτη του έργου πρέπει να γίνει από ανεξάρτητη εταιρεία και μόνο μετά από την ολοκλήρωση και έγκρισή της θα υπάρξει και η διακρατική συμφωνία, θέλοντας προφανώς να αποφευχθούν οι περιττές εκπλήξεις από βουλγαρικής πλευράς. Το Κρεμλίνο φαίνεται πως τηρεί «πλήρη φάκελο» με τις βουλγαρικές παλινωδίες και τις δηλώσεις επί δηλώσεων, που συχνά μοιάζουν με καθοδηγούμενη αναζήτηση προφάσεων, ώστε να τορπιλίζεται διαρκώς κάθε δυνατότητα συμφωνίας. Για παράδειγμα, παρά τις διαβεβαιώσεις προς τη ρωσική πλευρά και τις πρώτες υπογραφές, στο σχέδιο ανάπτυξης του ενεργειακού τομέα της Βουλγαρίας έως το 2020, που έδωσε στη δημοσιότητα προ ημερών η βουλγαρική κυβέρνηση, δεν υπάρχει ουδεμία αναφορά στον South Stream, ενώ αποκαλυπτική για τις διαθέσεις της σημερινής ηγεσίας της Σόφιας είναι και η παραπομπή στον εισαγγελέα των συμφωνιών για την προμήθεια ρωσικού φυσικού αερίου, ως «επιβλαβών για τα εθνικά συμφέροντα της Βουλγαρίας».
Διαβουλεύσεις
Κατά τις εκτιμήσεις πολιτικών παρατηρητών «η Μόσχα είναι αναγκασμένη να βρει τρόπο συνεννόησης με τον Μπορίσοφ, αυτό δεν σημαίνει όμως ότι δεν είναι διατεθειμένη να κάνει ό,τι μπορεί για να του δυσκολέψει τη ζωή και να διευκολύνει το έργο της αντιπολίτευσης, με πρώτη απ’ όλες την επιλογή της αυστηρής τήρησης των όρων και των πληρωμών του ρωσικού φυσικού αερίου και την αναστολή της παροχής σε περίπτωση οποιασδήποτε καθυστέρησης και μάλιστα κατά τη χειμερινή περίοδο». Απ’ αυτή την άποψη, η ρωσο-βουλγαρική ενεργειακή διαβούλευση έχει ακόμη πολύ δρόμο μπροστά της, με τον πυρηνικό σταθμό στο Μπέλενε να βρίσκεται επίσης στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και στη ζυγαριά των συμφερόντων της κάθε πλευράς.
Όμως το εντεινόμενο διπλωματικό και οικονομικό παιχνίδι για την κατασκευή του South Stream και ο διαγκωνισμός του αρχικώς και κατά βάση ιταλο-ρωσικού σχεδίου (ΕΝΙ – Gazprom) με τον αγωγό Nabucco φαίνεται πως βρέθηκε (μαζί με κάποιον συγγενή του… Πολ, όπως ομολόγησαν) και στο τραπέζι της «διάσκεψης κορυφής του χταποδιού» μεταξύ καγκελαρίου Μέρκελ και προέδρου Μεντβιέντεφ στο Αικατερινμπούργκ των Ουραλίων την περασμένη εβδομάδα.
Παραμονές της συνάντησης είχε γίνει γνωστό ότι το ρωσικό μονοπώλιο της Gazprom πρότεινε στο γερμανικό ενεργειακό όμιλο RWE να ενταχθεί στο σχέδιο του South Stream, γεγονός που τείνει να προκαλέσει πλήρη αναστάτωση στο σημερινό status quo μεταξύ των δύο ανταγωνιστικών σχεδίων.
Ο RWE είναι ένα από τα πλέον δραστήρια μέλη του κονσόρτσιουμ χωρών και εταιρειών που προετοιμάζει τον αγωγό Nabucco, μάλιστα είναι εκείνη ακριβώς η εταιρεία που έχει αναλάβει τη δύσκολη αποστολή της αναζήτησης αποθεμάτων προχωρώντας σε συνεννοήσεις με τις ηγεσίες Τουρκμενιστάν και Αζερμπαϊτζάν. Η γερμανική εταιρεία ομολόγησε ότι η πρόταση έχει γίνει και συζητείται, χωρίς ωστόσο να διαφανεί πρόθεσή της να αλλάξει κάποια από τις έως τώρα επιλογές της ή πολύ περισσότερο ενεργειακό «στρατόπεδο». Πάντως, η ηγεσία της Gazprom επέλεξε την τακτική του «θολώματος των νερών», διαψεύδοντας οποιεσδήποτε διαβουλεύσεις με τη RWE, ίσως γιατί δεν επιθυμούσε πρόωρη αποκάλυψη των επιχειρηματικο-πολιτικών τακτικών της, που πολλοί σχολιαστές χαρακτηρίζουν «κεφαλοκλείδωμα» στον Nabucco ή, αλλιώς, τράβηγμα του «ενεργειακού χαλιού» κάτω απ’ τα πόδια του αγαπημένου σχεδίου ΗΠΑ και ΕΕ.
Σχέδιο «συγχώνευσης»
Η τακτική πάντως αυτή της «αποξήρανσης» του Nabucco κάθε άλλο παρά μυστικό είναι, καθώς ομολογείται από τις συνεχείς δηλώσεις Ρώσων αξιωματούχων που διαβεβαιώνουν ότι ο δυτικών συμφερόντων αγωγός «δεν θα εξασφαλίσει ποτέ πληρότητα όγκου αερίου για να διοχετεύσει από την Κεντρική Ασία στην Ευρώπη», έστω κι αν την ίδια στιγμή δηλώνουν ότι δεν αντιμετωπίζουν τα δύο σχέδια ως ανταγωνιστικά. Σύμφωνα με την έγκυρη οικονομική ημερήσια Κομερσάντ, η ρωσική Gazprom έχει διαβουλεύσεις με όλους τους μετόχους της διαχειρίστριας εταιρείας Nabucco Pipeline, δηλαδή πέραν της RWE με την ουγγρική ΜΟL, την αυστριακή OMV, την τουρκική Botas, τη βουλγαρική Bulgargaz και τη ρουμανική Transgas, καθεμία από τις οποίες διαθέτει το 16,6% του σχεδίου, αλλά και πλήθος εταιρικών δεσμών και συνεργασιών με τη Ρωσία. Κατά τις εκτιμήσεις της ίδιας εφημερίδας και δηλώσεις κυβερνητικών πηγών, «ο South Stream είναι διεθνές σχέδιο και όσο περισσότερο διεθνοποιημένος είναι, τόσο λιγότερο ενδιαφέρον για τους καταναλωτές θα είναι το ανταγωνιστικό του σχέδιο», γι’ αυτό και ο γερμανικός όμιλος ήταν ο τελευταίος στο «σχέδιο προσέγγισης». Εάν και εφόσον οι Γερμανοί τηρήσουν πιο ουδέτερη στάση έναντι του Nabucco ή και υποστηρίξουν ευθέως τον South Stream, τότε ο τελευταίος θα μπορούσε να «καταπιεί» τον ανταγωνιστή του και τα δύο σχέδια να οδηγηθούν σε κάποιας μορφής βίαιη ή και πιο ισορροπημένη συγχώνευση.
Το Κρεμλίνο αποφασισμένο να επιταχύνει την κατασκευή του South Stream
Λίγο το καρότο, λίγο το μαστίγιο, η Βουλγαρία επέστρεψε στο… Ρεύμα», σχολιάζουν στη Μόσχα ενεργειακές πηγές, εκφράζοντας ικανοποίηση για την υπογραφή στη Βάρνα του λεγόμενου «οδικού χάρτη» για την κατασκευή του βουλγαρικού τμήματος του South Stream (Νότιο Ρεύμα).
Και είναι αναμφίβολα αλήθεια ότι μεγάλο βάρος της ρωσικής ενεργειακής διπλωματίας το τελευταίο διάστημα είχε πέσει στην κατεύθυνση της άσκησης πιέσεων στη Σόφια, καθώς το Κρεμλίνο δείχνει αποφασισμένο να επιταχύνει τις διαδικασίες και να πετύχει την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου στα προκαθορισμένα χρονικά όρια περί το 2015. Ο προφανής «εκβιασμός» ότι η Μόσχα θα μπορούσε να αντικαταστήσει τη Βουλγαρία με τη Ρουμανία ως χώρα υποδοχής του υποθαλάσσιου αγωγού από το Νοβοροσίσκ της Μαύρης Θάλασσας φαίνεται πως λειτούργησε υπέρ της «εκλογίκευσης» της κυβέρνησης Μπόικο Μπορίσοφ, που κινδύνευε να βρεθεί στη «μαύρη λίστα» της Μόσχας αρνούμενη το ένα μετά το άλλο όλα τα ενεργειακά σχέδια με τη Ρωσία, με πρώτο θύμα τον πετρελαιαγωγό Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη, το πλέον αμφίβολο, αν όχι οριστικά ακυρωμένο σχέδιο.
Για την ικανοποίηση του εκλογικού ακροατηρίου του ο προκλητικά δεδηλωμένος φιλοαμερικανός Μπορίσοφ έλαβε μια σειρά από εκπτώσεις στην τιμή του φυσικού αερίου που προμηθεύει στη Βουλγαρία η Gazprom. Έτσι ακριβώς όπως είχε συμφωνήσει ο προσωπικός απεσταλμένος του Βλαντίμιρ Πούτιν, αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης και πρώην πρωθυπουργός Βίκτωρ Ζουμπκόφ, ο οποίος βρέθηκε στη Μόσχα τις προάλλες για να προετοιμάσει σε υψηλό επίπεδο τον «οδικό χάρτη», που υπέγραψαν οι δύο υπουργοί Ενέργειας Σεργκέι Σματκό και Τράιτσο Τράικοφ.
Ανησυχία για… εκπλήξεις
«Παρ’ όλ’ αυτά, η εμπειρία μας από τη Βουλγαρία λέει ότι πρέπει να είμαστε διαρκώς σε εγρήγορση, πολύ περισσότερο που η διακρατική συμφωνία θα υπογραφεί περί το Φεβρουάριο του 2011», αναφέρουν πηγές στην Gazprom, η οποία επέμεινε ότι η τεχνικο-οικονομική μελέτη του έργου πρέπει να γίνει από ανεξάρτητη εταιρεία και μόνο μετά από την ολοκλήρωση και έγκρισή της θα υπάρξει και η διακρατική συμφωνία, θέλοντας προφανώς να αποφευχθούν οι περιττές εκπλήξεις από βουλγαρικής πλευράς. Το Κρεμλίνο φαίνεται πως τηρεί «πλήρη φάκελο» με τις βουλγαρικές παλινωδίες και τις δηλώσεις επί δηλώσεων, που συχνά μοιάζουν με καθοδηγούμενη αναζήτηση προφάσεων, ώστε να τορπιλίζεται διαρκώς κάθε δυνατότητα συμφωνίας. Για παράδειγμα, παρά τις διαβεβαιώσεις προς τη ρωσική πλευρά και τις πρώτες υπογραφές, στο σχέδιο ανάπτυξης του ενεργειακού τομέα της Βουλγαρίας έως το 2020, που έδωσε στη δημοσιότητα προ ημερών η βουλγαρική κυβέρνηση, δεν υπάρχει ουδεμία αναφορά στον South Stream, ενώ αποκαλυπτική για τις διαθέσεις της σημερινής ηγεσίας της Σόφιας είναι και η παραπομπή στον εισαγγελέα των συμφωνιών για την προμήθεια ρωσικού φυσικού αερίου, ως «επιβλαβών για τα εθνικά συμφέροντα της Βουλγαρίας».
Διαβουλεύσεις
Κατά τις εκτιμήσεις πολιτικών παρατηρητών «η Μόσχα είναι αναγκασμένη να βρει τρόπο συνεννόησης με τον Μπορίσοφ, αυτό δεν σημαίνει όμως ότι δεν είναι διατεθειμένη να κάνει ό,τι μπορεί για να του δυσκολέψει τη ζωή και να διευκολύνει το έργο της αντιπολίτευσης, με πρώτη απ’ όλες την επιλογή της αυστηρής τήρησης των όρων και των πληρωμών του ρωσικού φυσικού αερίου και την αναστολή της παροχής σε περίπτωση οποιασδήποτε καθυστέρησης και μάλιστα κατά τη χειμερινή περίοδο». Απ’ αυτή την άποψη, η ρωσο-βουλγαρική ενεργειακή διαβούλευση έχει ακόμη πολύ δρόμο μπροστά της, με τον πυρηνικό σταθμό στο Μπέλενε να βρίσκεται επίσης στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και στη ζυγαριά των συμφερόντων της κάθε πλευράς.
Όμως το εντεινόμενο διπλωματικό και οικονομικό παιχνίδι για την κατασκευή του South Stream και ο διαγκωνισμός του αρχικώς και κατά βάση ιταλο-ρωσικού σχεδίου (ΕΝΙ – Gazprom) με τον αγωγό Nabucco φαίνεται πως βρέθηκε (μαζί με κάποιον συγγενή του… Πολ, όπως ομολόγησαν) και στο τραπέζι της «διάσκεψης κορυφής του χταποδιού» μεταξύ καγκελαρίου Μέρκελ και προέδρου Μεντβιέντεφ στο Αικατερινμπούργκ των Ουραλίων την περασμένη εβδομάδα.
Παραμονές της συνάντησης είχε γίνει γνωστό ότι το ρωσικό μονοπώλιο της Gazprom πρότεινε στο γερμανικό ενεργειακό όμιλο RWE να ενταχθεί στο σχέδιο του South Stream, γεγονός που τείνει να προκαλέσει πλήρη αναστάτωση στο σημερινό status quo μεταξύ των δύο ανταγωνιστικών σχεδίων.
Ο RWE είναι ένα από τα πλέον δραστήρια μέλη του κονσόρτσιουμ χωρών και εταιρειών που προετοιμάζει τον αγωγό Nabucco, μάλιστα είναι εκείνη ακριβώς η εταιρεία που έχει αναλάβει τη δύσκολη αποστολή της αναζήτησης αποθεμάτων προχωρώντας σε συνεννοήσεις με τις ηγεσίες Τουρκμενιστάν και Αζερμπαϊτζάν. Η γερμανική εταιρεία ομολόγησε ότι η πρόταση έχει γίνει και συζητείται, χωρίς ωστόσο να διαφανεί πρόθεσή της να αλλάξει κάποια από τις έως τώρα επιλογές της ή πολύ περισσότερο ενεργειακό «στρατόπεδο». Πάντως, η ηγεσία της Gazprom επέλεξε την τακτική του «θολώματος των νερών», διαψεύδοντας οποιεσδήποτε διαβουλεύσεις με τη RWE, ίσως γιατί δεν επιθυμούσε πρόωρη αποκάλυψη των επιχειρηματικο-πολιτικών τακτικών της, που πολλοί σχολιαστές χαρακτηρίζουν «κεφαλοκλείδωμα» στον Nabucco ή, αλλιώς, τράβηγμα του «ενεργειακού χαλιού» κάτω απ’ τα πόδια του αγαπημένου σχεδίου ΗΠΑ και ΕΕ.
Σχέδιο «συγχώνευσης»
Η τακτική πάντως αυτή της «αποξήρανσης» του Nabucco κάθε άλλο παρά μυστικό είναι, καθώς ομολογείται από τις συνεχείς δηλώσεις Ρώσων αξιωματούχων που διαβεβαιώνουν ότι ο δυτικών συμφερόντων αγωγός «δεν θα εξασφαλίσει ποτέ πληρότητα όγκου αερίου για να διοχετεύσει από την Κεντρική Ασία στην Ευρώπη», έστω κι αν την ίδια στιγμή δηλώνουν ότι δεν αντιμετωπίζουν τα δύο σχέδια ως ανταγωνιστικά. Σύμφωνα με την έγκυρη οικονομική ημερήσια Κομερσάντ, η ρωσική Gazprom έχει διαβουλεύσεις με όλους τους μετόχους της διαχειρίστριας εταιρείας Nabucco Pipeline, δηλαδή πέραν της RWE με την ουγγρική ΜΟL, την αυστριακή OMV, την τουρκική Botas, τη βουλγαρική Bulgargaz και τη ρουμανική Transgas, καθεμία από τις οποίες διαθέτει το 16,6% του σχεδίου, αλλά και πλήθος εταιρικών δεσμών και συνεργασιών με τη Ρωσία. Κατά τις εκτιμήσεις της ίδιας εφημερίδας και δηλώσεις κυβερνητικών πηγών, «ο South Stream είναι διεθνές σχέδιο και όσο περισσότερο διεθνοποιημένος είναι, τόσο λιγότερο ενδιαφέρον για τους καταναλωτές θα είναι το ανταγωνιστικό του σχέδιο», γι’ αυτό και ο γερμανικός όμιλος ήταν ο τελευταίος στο «σχέδιο προσέγγισης». Εάν και εφόσον οι Γερμανοί τηρήσουν πιο ουδέτερη στάση έναντι του Nabucco ή και υποστηρίξουν ευθέως τον South Stream, τότε ο τελευταίος θα μπορούσε να «καταπιεί» τον ανταγωνιστή του και τα δύο σχέδια να οδηγηθούν σε κάποιας μορφής βίαιη ή και πιο ισορροπημένη συγχώνευση.
ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΕΠΙΚΑΙΡΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου